Khó quên nếu một lần nếm món cá niên nướng ở Quảng Ngãi

Nếu những con sông ở vùng đồng bằng tỉnh Quảng Ngãi nổi tiếng với các đặc sản như: cá thài bai, cá bống, con don, con lịch, ốc gạo… thì cả trăm con sông, con suối lớn, nhỏ vùng miền núi xứ Quảng, gồm 5 huyện: Ba Tơ, Minh Long, Sơn Hà, Sơn Tây, Trà Bồng lại nức danh với đặc sản cá niên.

Cá niên thường cư trú ở những đoạn sông, suối có nước chảy xiết, nhất là những nơi có thác ghềnh. Cá có thân dẹt, con lớn dài chừng 20cm và to chừng 2 ngón tay người lớn. Loài cá này cũng dễ nhận biết vì có những vi đỏ mọc quanh miệng, thân cá màu trắng bạc, lưng xanh. Cá chỉ ăn rong tảo nên thịt thơm, ngon, sạch và bổ dưỡng.

Cá niên có thể chế biến nhiều món như: chiên giòn, làm gỏi, hấp, nấu nghệ, kho… nhưng ngon nhất, đặc trưng nhất phải kể đến là món nướng, bởi hương vị thơm lừng lan tỏa và cách chế biến dân dã của nó.

Cá chỉ cần rửa thật sạch, không cần sơ chế, không ướp bất kỳ gia vị gì, chỉ cần đem nướng bằng than là được. Khi nướng phải thường xuyên trở đều tay để từng con cá được chín vàng, tươm mỡ, không bị cháy đắng và giữ được mùi vị thơm ngon. Khi ăn, chấm với muối giã ớt xanh, thêm vài giọt chanh, vài cọng rau của núi rừng hoặc rau răm thì tuyệt.

Ăn cá niên nướng ngon nhất là cách dùng tay gỡ thịt cá hoặc cầm nguyên con chấm muối mà cắn nhai ngấu nghiến, hít hà bởi vị ớt cay nồng. Món cá niên nướng chỉ cần ăn một lần là nhớ mãi bởi cái vị béo, bùi, dai của thịt, giòn và ngọt của xương, xen lẫn thoang thoảng mùi các loại rau thật khó tả. Ruột cá niên là bộ phận quý nhất mà người sành ăn nào cũng thích với vị đăng đắng, thanh thanh của mật cá. Ăn rồi vẫn còn thòm thèm, không ngán.

“Thích nhất là khi vừa bắt được cá còn tươi rói ở dưới suối lên, sau đó rửa sạch, rồi đem nướng trên bếp than hồng. Đồ chấm đơn giản chỉ cần muối hạt giã với ớt, kèm vài củ tỏi là xong. Ngồi cùng đám bạn bè thân hữu ngay bên bờ suối thưởng thức món cá niên nướng này là tuyệt vời nhất”, anh Phạm Văn Xo (ngụ xã Ba Cung, huyện Ba Tơ) cho biết.

Những ngày lễ, Tết hay mỗi khi có khách quý, người dân các huyện miền núi ở Quảng Ngãi thường chọn cá niên làm món đãi khách. Họ thường đãi khách món cá niên nướng và khách thì chẳng thể nào bỏ qua ruột cá, bởi khi ăn vào có vị đắng nhân nhẫn rất lạ miệng.

Trước đây, cá niên là món ăn rất dân dã, thường có trong bữa cơm của người dân ở gần sông, suối thuộc các huyện miền núi ở tỉnh Quảng Ngãi. Nhưng ngày nay, nhờ sự thơm ngon tuyệt vời, cá niên trở thành món ăn đặc sản được nhiều người săn tìm và xuất hiện trong các nhà hàng, quán ăn nơi phố thị. Dù vậy, hiện nay việc khai thác quá mức, cộng với cách thức khai thác tận diệt như dùng điện chích nên lượng cá trên sông, suối đã sụt giảm đi nhiều. Vì vậy mà những món ngon được chế biến từ cá niên theo đó cũng hiếm hoi mới được thưởng thức.