Sau những ngày sum họp đoàn viên bận rộn vào dịp Tết Nguyên đán, mọi người lại tất bật chuẩn bị cho ngày vía Thần Tài vào mùng 10 tháng Giêng theo tục xưa, nhất là những người làm ăn, buôn bán.
Với mong muốn khai lộc đón tài, đón một năm Quý Mão làm ăn thịnh vượng và may mắn, nhiều thương nhân, chủ kinh doanh và các gia đình buôn bán thường dâng cúng những mâm lễ lên bàn thờ Thần Tài, với ước nguyện được chứng tâm lòng thành, hy vọng một năm làm ăn thuận lợi.
Năm Quý Mão 2023, ngày vía Thần Tài rơi vào mùng 10 tháng Giêng Âm lịch (ngày Kỷ Sửu tháng Giáp Dần), tức thứ Ba ngày 31 tháng 1 Dương lịch.
Vậy mâm cúng ngày vía Thần Tài gồm những gì?
1. Bộ Tam sinh (thường gọi là bộ tam sên, tam sanh)
Ý nghĩa ban đầu của bộ Tam sinh là tượng trưng cho lễ vật thuộc Thổ – Thuỷ – Thiên.
Chẳng hạn, như lễ vật dâng cúng trong mâm Tam sinh gồm có thịt heo (khúc thịt heo luộc hoặc quay tượng trưng cho vật sống trên cạn (loài thai sinh), 3 con tôm hoặc 1 con cua luộc chín đại diện cho vật sống dưới nước (loài thấp sinh) và 1 hoặc 3 quả trứng luộc tượng trưng cho vật thuộc hệ lông vũ bay trên trời (loài noãn sinh).
Ở phía Nam, trong mâm cúng Tam sinh, người dân cúng thêm cá lóc nướng. Con cá lóc không cạo vảy, không cắt đuôi, được nướng trui nguyên con. Ở Huế, người dân có sử dụng thêm lưỡi heo hoặc mép bò. Bên cạnh đó, việc thêm các loại tôm cua đắt tiền như cua Hoàng đế hay tôm hùm là tuỳ thuộc vào điều kiện của mỗi gia đình. Miễn đảm bảo bộ Tam sinh cơ bản là được.
Bộ Tam sinh không chỉ dùng trong ngày cúng vía Thần Tài mà còn được bày trong những ngày lễ cúng như khai trương, động thổ, cúng thổ thần, thuỷ thần,…
2. Các loại bánh ngày vía Thần Tài
Trong mâm cúng ngày vía Thần Tài, không thể thiếu các loại bánh. Ở nhiều nơi, người ta dâng cúng cả bánh hỏi hoặc bánh trôi. Tuy nhiên, đặc sắc hơn phải kể đến các loại bánh ngọt và bánh kẹo thông thường.
Ảnh: Tấm Bakery, Kim Cake
Cứ gần đến ngày vía Thần Tài, hàng loạt các cửa tiệm bán các loại bánh may mắn để cúng ngày vía Thần Tài như bánh bao, bánh kem hoặc bánh dứa Thần Tài tạo hình đào tiên, thỏi vàng, hũ vàng, túi tiền, set ngọc thực, oản…
Ảnh: Gia Hân flower, Bếp Anh Gạo
Bên cạnh đó, mâm lễ còn có xôi gấc đỏ hoặc xôi đậu xanh tạo hình chữ Phúc, Lộc, Thọ. Nhiều chị em còn bày xôi ngũ sắc cho thêm may mắn, đẹp đẽ.
Phần lớn, mọi người thường mua sẵn về chỉ việc hấp chín hoặc bày biện luôn mâm lễ rất tiện lợi và đẹp mắt.
3. Hoa thơm, trái ngọt
Để mâm lễ cúng bàn thờ Thần Tài thêm đủ đầy, không thể thiếu hoa và quả. Quả tươi thường được chọn như dứa, chuối chín, hoặc ngũ quả may mắn như xoài, cam quýt, phật thủ, táo, nho,… Quả được rửa sạch, lau khô, xếp gọn gàng trên đĩa.
Các loại hoa tươi thơm như hoa cúc, hoa hồng không gai,… Nhiều gia đình vẫn chọn hoa ly màu hồng đậm mà không kiêng kỵ gì. Cũng như bày trên bàn thờ khác, hoa quả trên bàn thờ Thần Tài cũng không chọn những loại quả có gai như sầu riêng, mít…
Trầu cau cũng là phần lễ vật quan trọng cần có trong mâm cúng. Cau tươi tròn trịa, xanh mỡ màng, cùng với lá trầu bóng khoẻ, không bị rách héo. Nhiều chị em tỉ mỉ hơn còn chọn trầu têm cánh phượng gài thêm hoa.
4. Một số lễ vật khác
– Gạo muối trà rượu: Một đĩa/hũ gạo và muối, trà khô và chai rượu nhỏ là lễ vật nhỏ có trong mọi mâm cúng cần có.
– Hương nến đèn: Nến và hương là lễ vật cần thiết. Đèn điện màu nhiều nhà không sử dụng. Phần hương nhang nên chọn loại làm từ thảo mộc tự nhiên, tránh loại tẩm hoá chất nhiều gây hại cho sức khoẻ.
Ảnh: Loan Tran, Hà Nguyễn
– Đồ mã: Chủ yếu phần đồ mã trong ngày vía Thần Tài là các loại tiền giấy, mã kim, vàng thỏi bằng giấy,… Phần lễ này nên có nhưng không cần nhiều, khía cạnh khác để bảo vệ môi trường.
Lưu ý khi bày mâm cúng ngày vía Thần Tài
– Bàn thờ Thần Tài, Thổ Địa có sự khác biệt, không đặt trên cao mà đặt dưới đất. Bàn thờ này thường được đặt nơi góc nhà, hướng ra cửa chính của mỗi gia đình. Dù không phải đặt trên cao, nhưng bàn thờ Thần Tài vẫn cần được dọn dẹp sạch sẽ, bài trí ngăn nắp, đồng thời cần tôn nghiêm khi dâng cúng.
Mâm cúng Thần Tài to hay nhỏ tuỳ thuộc vào điều kiện mỗi gia đình, miễn thành tâm, chu đáo là được. Ảnh: Gia Hân flower
– Mâm cúng Thần Tài không chỉ là nghi thức cầu may về đường tài lộc cho gia đình mà còn là một cách tưởng nhớ vị thần dân gian. Ngoài ngày vía Thần Tài vào mùng 10 tháng Giêng, ngày mùng 1 và ngày Rằm cũng thường được dâng hoa thơm, trái ngọt và thắp hương cầu mong.
– Trang phục khi cúng ngày vía Thần Tài nên lịch sự, trang trọng, đầu tóc gọn gàng. Không nên mặc váy ngắn hở hang, áo hở ngực, gây phản cảm, mất lịch sự.
