Người ta biết đến cốm xanh thơm dẻo đọng lại từng chút thu trong lòng. Người ta để hương hoa sữa, hoa cúc vàng vấn vương nơi đầu mũi. Nhưng nhiều người cũng đã quên mất khi sắc thu đậm đà thì mùi hạt dẻ rang bơ cũng nức lên không kém ở nhiều góc phố.
Hạt dẻ được biết đến nhiều ở nước ta là thức quà của vùng Tây Bắc, mạn Cao Bằng, Lào Cai. Ở nơi ấy, cụ thể là Trùng Khánh, Cao Bằng có loại hạt dẻ nổi tiếng thơm bùi ít nơi nào sánh được.
Lên Sa Pa du lịch, bạn cũng sẽ thường xuyên bắt gặp những quầy nhỏ bán hạt dẻ nướng, bánh hạt dẻ của người bản địa ngay khu quảng trường kéo dài đến hết thị trấn. Hạt dẻ thì nhiều nơi cũng có, nhưng mà người ta ấn tượng về mùa hạt dẻ ở Trùng Khánh hơn cả.
Bởi nơi đây có thổ nhưỡng và khí hậu thuận lợi cho cây hạt dẻ – tiếng địa phương gọi là cây mác lịch – sinh sôi. Những chùm hoa dẻ trắng muốt, ngai ngái đơm bông vào mùa xuân và khi mùa thu đến là lúc thu hoạch những vựa hạt dẻ này.
Hạt dẻ còn xanh nhìn bên ngoài tựa những quả chôm chôm non vậy, bọc lấy hạt dẻ nâu mập mạp bên trong là lớp vỏ xù xì như lông nhím bên ngoài. Đến mùa, hạt dẻ tự rụng hoặc bà con sẽ rung cây cho dẻ rụng và lượm về nhà.
Thường một quả dẻ nứt sẽ lộ ra bên trong từ 1 đến 3 hạt dẻ. Hạt dẻ Trùng Khánh được ưa thích vì chúng to hơn hạt dẻ rừng, vỏ hạt nâu sẫm, phủ nhẹ một lớp lông tơ trắng nhạt, vỏ lụa thì cực mỏng, nhân màu vàng thơm, khác hẳn với loại hạt dẻ nhỏ nhân trắng ăn nhạt và kém bở hơn.
Nhiều chị em nội trợ thông thái biết được công dụng của hạt dẻ nên thường mua chúng về để hầm canh ăn bồi bổ, nhất là những ngày đông lạnh. Còn hạt dẻ trở thành món ăn vặt – một thức quà khó quên trong tâm trí nhiều người khi những cơn gió lạnh của mùa thu phủ đầy phố phường với mùi hạt dẻ rang bơ.
Và ngay cả khi đi du lịch trên mạn Tây Bắc, không phải lúc nào bạn cũng ăn được hạt dẻ Trùng Khánh. Vì hạt dẻ Trung Quốc được nhập về nhiều, hạt vừa to lại bóng bẩy, thu hút nhiều người vì vẻ ngoài nhưng chất lượng thì “ối giồi ôi” lắm. Ăn vừa nhạt lại không thơm bùi như hạt dẻ Trùng Khánh.
Cũng như loại hạt dẻ rừng ở Sa Pa tuy hạt nhỏ nhưng ăn thơm bùi. Bạn biết không, mẹo nhỏ giúp bạn tìm được hạt dẻ chuẩn ngon Cao Bằng, Sa Pa là chúng chỉ có mùa, mùa thu ấy. Còn hạt dẻ Trung Quốc thì có quanh năm. Nên khi du lịch lên mạn Tây Bắc vào mùa hè, mùa xuân thì có lẽ bạn mua hạt dẻ sẽ bị “hớ” đó.
Hạt dẻ dù bảo quản tốt lắm cũng chỉ tối đa được một tháng. Cho nên khi thu đến, nếu có bắt gặp hạt dẻ dưới phố đừng ngại mua một ít để thưởng thức. Hoặc bạn có thể mua về để tự làm hạt dẻ rang bơ theo ý của mình.
Hạt dẻ rang bơ hay hạt dẻ nướng bơ rất dễ làm, dùng chảo, nồi chiên không dầu hay lò nướng đều làm được cả. Khi mua hạt dẻ về, những hạt lép, sâu hỏng, ủng móp được loại bỏ. Dùng dao khía một đường chính giữa theo chiều dọc của hạt. Hấp chín hạt dẻ trong khoảng 20 phút.
Nếu hạt dẻ nướng bằng lò, hãy lót giấy nến hoặc giấy bạc vào khay. Nếu không muốn luộc trước thì cần đặt khay nước bên dưới khay hạt dẻ để hơi nước bốc lên thấm vào hạt dẻ thay cho công đoạn luộc. Tuy nhiên cách này khá bất tiện và cần có nhiều kinh nghiệm nếu không sẽ hỏng mất mẻ hạt dẻ của bạn đấy.
Đặt hạt dẻ lên và nướng trong khoảng 15 phút ở 150 độ C. Khi đến phút thứ 10 thì bạn lấy khay hạt dẻ ra, quét bơ lên rồi nướng trong 5 phút còn lại là được.
Vị bùi đặc trưng của hạt dẻ hòa lẫn vị ngậy của bơ kết hợp với màu vàng ruộm, căng mọng, nở đều của hạt dẻ sẽ khiến đây là món ăn vặt “cháy hàng” được các thành viên trong nhà hưởng ứng.
Khi dùng chảo để rang, lúc đầu, bạn có thể cho ít muối hạt to vào rang cùng để hạt dẻ nhanh chín và bùi thơm hơn. Bí kíp để những quầy hàng ngoài phố rang được hạt dẻ ngon là do rang cùng muối hoặc đá đen. Hạt dẻ không bị nát mà chín đều, bở thơm hấp dẫn.
Một mùa thu nữa lại ngập tràn và hương dẻ rang bơ lại bay khắp phố…
Hãy tận hưởng thức quà vặt này để mùa thu của bạn thêm trọn vị nhé!
